Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego kontakty rodzica z dzieckiem to nie tylko prawo, ale także obowiązek – i to niezależny od władzy rodzicielskiej. Często jednak rozstaniu towarzyszą silne, negatywne emocje, które niestety mogą wpływać także na sytuację wspólnego małoletniego dziecka rozstających się rodziców. Zazwyczaj dochodzi do sytuacji, w której rodzic, który zamieszkuje wspólnie z potomkiem nie wyraża zgody na kontakty dziecka z drugim rodzicem lub też lekceważy przyjęte w tym zakresie ustalenia. Jak można uregulować kontakty z dzieckiem po rozwodzie?

Co obejmują kontakty z dzieckiem?

Kontakty to nie tylko odwiedziny i spotkania, ale także bezpośrednie porozumiewanie się, utrzymywanie korespondencji, korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze środków komunikacji elektronicznej (art. 113 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Czym kierować się ustalając kontakty z małoletnim?

Jeżeli dziecko przebywa stale u jednego z rodziców, sposób utrzymywania kontaktów z dzieckiem przez drugiego z nich rodzice określają wspólnie, kierując się dobrem dziecka i biorąc pod uwagę jego rozsądne życzenia (art. 113¹ Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Przepis wskazuje wprost, że – wbrew powiedzeniu „dzieci i ryby głosu nie mają” – rozsądne życzenia małoletniego dziecka także powinny być brane pod uwagę (i to zarówno przez rodziców ustalających kontakty polubownie pomiędzy sobą, jak i przez sąd orzekający w tym przedmiocie).

Czy kontakty mogą być w jakikolwiek sposób ograniczane?
Tylko w sytuacji, w której wymaga tego dobro dziecka. Wówczas sąd opiekuńczy może ograniczyć utrzymywanie kontaktów rodziców z dzieckiem.

Sąd opiekuńczy może w szczególności:

• zakazać spotykania z dzieckiem
• zakazać zabierania dziecka poza jego miejsce stałego pobytu
• zezwolić na spotykanie się z dzieckiem tylko w obecności drugiego z rodziców albo opiekuna, kuratora sądowego lub innej osoby wskazanej przez sąd;
• ograniczyć kontakty do określonych sposobów porozumiewania się na odległość;
• zakazać porozumiewania się na odległość.

Jeżeli utrzymywanie kontaktów rodziców z dzieckiem poważnie zagraża dobru dziecka lub je narusza, sąd całkowicie zakaże ich utrzymywania.

Ustalenie kontaktów rodzica z dzieckiem po rozwodzie

W przypadku rozstania osób pozostających w związku małżeńskim kwestie związane z kontaktami jednego rodzica z dzieckiem Sąd Okręgowy reguluje już w treści wyroku rozwodowego. Zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami sąd w wyroku rozwodowym musi uregulować kontakty rodzica z małoletnim dzieckiem. Wyjątkiem jest sytuacja, w której strony złożą wspólny i tożsamy wniosek:

Na zgodny wniosek stron sąd nie orzeka o utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem (art. 58 § 1b Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Orzekając o kontaktach z dzieckiem w wyroku rozwodowym sąd uwzględnia pisemne porozumienie małżonków o sposobie utrzymywania kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka. Zasadą jest, że rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia.

Jeśli rozwodzący się rodzice nie wypracowali wspólnie porozumienia w tej kwestii Sąd podejmuje decyzję samodzielnie kierując się dobrem małoletniego.

Oczywiście orzeczenie o kontaktach zawarte w wyroku rozwodowym nie jest wiążące na zawsze – może być zmieniane w przyszłości, zależnie od okoliczności konkretnego stanu faktycznego, jeśli tylko którykolwiek z rodziców będzie chciał uregulować kontakty z małoletnim w inny sposób niż wynika to z treści wyroku rozwodowego (rozszerzyć kontakty lub je ograniczyć, zmienić sposób ich wykonywania itd.) Należy wówczas złożyć stosowny wniosek do sądu opiekuńczego (Sądu Rejonowego), który po przeprowadzeniu postępowania dowodowego podejmie decyzję kierując się głównie dobrem dziecka.

We wniosku należy dokładnie wskazać, w jaki sposób chcemy uregulować kontakty z dzieckiem (wskazując konkretne dni, godziny, miejsca spotkań ze szczególnym uwzględnieniem takich dni szczególnych jak wigilia, święta, długie weekendy, Dzień Matki, Dzień Ojca, Dzień Dziecka, ferie zimowe i wakacje letnie, dzień urodzin dziecka, Święto Zmarłych, Sylwester, Nowy Rok itd.). Im bardziej precyzyjne i szczegółowe określenie sposobu kontaktów, tym mniej jakichkolwiek nieporozumień na tym tle w przyszłości.

Ważne jest także sporządzenie wniosku z zachowaniem wszystkich jego wymogów formalnych (prawidłowe sformułowanie, uiszczenie stosownej opłaty, dołączenie odpowiednich dokumentów oraz odpisu wniosku wraz ze wszystkimi załącznikami), co zdecydowanie przyspieszy proces oraz szczegółowe wskazanie wszystkich wniosków dowodowych (dokumentów, świadków). Warto pamiętać, że prawidłowe sporządzenie wniosku inicjującego postępowanie jest kluczem do wydania przez sąd wyroku zgodnego z naszymi oczekiwaniami – i to w rozsądnych ramach czasowych.

Masz więcej pytań lub potrzebujesz pomocy w sprawie rodzinnej? Zapraszamy do bezpośredniego kontaktu z kancelarią.